Jakie są genetyczne dowody na ewolucję człowieka?
W SKRÓCIE: W ciągu kilku ostatnich dekad nasze zrozumienie genetyki drastycznie wzrosło. Nowe odkrycia w tej dziedzinie dostarczają przytłaczających dowodów na to, że człowiek posiada wspólnego przodka ze wszystkimi formami życia na ziemi. W poniższym artykule przedstawiamy główne kategorie dowodów przemawiających za wspólnym pochodzeniem organizmów.
Im więcej prowadzimy badań w dziedzinie genetyki, tym więcej znajdujemy dowodów za wspólnym pochodzeniem organizmów.
© BioLogos Foundation | Wersja artykułu: 11 marca 2019
- Różnorodność genetyczna. Ludzkie dziecko dziedziczy w swoim DNA 3 miliardy par zasad azotowych od każdego z rodziców. Geny dziecka nie pokrywają się jednak z genami rodziców w stu procentach. Skala zmian została precyzyjnie zmierzona. Okazało się, że przypadkowe zmiany dotykają średnio około 70 par zasad (z łącznej liczby 6 miliardów par) na jedno pokolenie. Tym samym, im dalej w głąb drzewa genealogicznego się udamy, tym więcej genetycznych różnic będzie dzieliło nas od znalezionych tam przodków. Dla przykładu, pomiędzy twoim DNA a genami twoich dziadków i babć należy spodziewać się około 140 różnic, natomiast gdy porównamy twoje DNA do genów twoich pradziadków i prababć, dostrzeżemy około 210 rozbieżności. Liczba różnic rośnie, gdy cofamy się w czasie. Ustalenie tempa zmienności umożliwia nam określenie – na podstawie liczby różnic w kodzie genetycznym – jak dawno żył wspólny przodek dwóch gatunków. Na podstawie dowodów pochodzących spoza obszaru zainteresowania genetyki oszacowano, że wspólny przodek człowieka i szympansa żył około 6 milionów lat temu. Kalkulacja uwzględniająca tempo genetycznej zmienności daje nam wynik niezwykle zbliżony do prognozowanej wartości.
- Genetyczne „blizny”. Blizny na naszych ciałach przypominają nam o przeszłych wydarzeniach. Kod DNA również zawiera „blizny”, które przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Blizny te powstają poprzez usunięcie lub dodanie pewnej sekwencji zasad azotowych (nie chodzi tu o zmiany w obrębie pojedynczej pary, o których mowa w poprzednim punkcie). Z uwagi na to, że posiadamy wiele takich blizn (setki tysięcy), których położenie możemy dokładnie określić, mogą one służyć jako zapis historii naszego gatunku. Jeśli odnajdziemy w swoim kodzie genetycznym taką samą bliznę, jaką posiadają szympansy czy orangutany, oznacza to, że delecja lub insercja musiała zajść, zanim gatunki te oddzieliły się od siebie. Jeżeli z kolei dzielimy pewną bliznę z szympansami, natomiast nie występuje ona u orangutanów, możemy wnioskować, że powstała ona po tym, jak gałąź ewolucyjna zawierająca wspólnego przodka człowieka i szympansa oddzieliła się od gałęzi orangutanów. Przeprowadzając tego rodzaju analizy, możemy stworzyć szczegółowe drzewo rodowe dokumentujące pochodzenie gatunków.
- Genetyczne synonimy. W wielu kontekstach, słowa „samochód” i „auto” oznaczają to samo dla osoby operującej językiem polskim – są synonimami. Również w kodzie genetycznym występują pewnego rodzaju „synonimy” – odmienne sekwencje zasad azotowych w kodzie DNA, które dla komórek oznaczają to samo (warunkują wytwarzanie tego samego białka). Mutacje w kodzie genetycznym często bywają szkodliwe, skutecznie uniemożliwiając organizmowi reprodukcję. Jednak, gdy mutacja spowoduje powstanie „synonimu” pierwotnego kodu, organizm będzie funkcjonował normalnie i zachowa szansę na przekazanie genów. Z tego względu należałoby się spodziewać się, że tego rodzaju synonimiczne zmiany będą przekazywane potomkom dużo skuteczniej niż pozostałe zmiany. Przypuszczenie to znajduje potwierdzenie w DNA ludzi i szympansów: pomiędzy tymi gatunkami występuję zdecydowanie więcej różnic synonimicznych niż tych zmieniających kodowane białko. Dokładnie to spodziewalibyśmy się ujrzeć, gdyby oba gatunki były ze sobą spokrewnione, co stanowi kolejną przesłankę za tym, że ludzie i szympansy zostali stworzeni poprzez ewolucję od wspólnego przodka.
Im więcej prowadzimy badań w dziedzinie genetyki, tym więcej znajdujemy dowodów za wspólnym pochodzeniem organizmów.
© BioLogos Foundation | Wersja artykułu: 11 marca 2019