Czy Adam i Ewa są postaciami historycznymi?
W BioLogos podchodzimy do Biblii z wielką pasją i bardzo poważnie traktujemy jej przesłanie. Jednocześnie, staramy się poznawać Boże stworzenie dzięki nauce. Jak Biblia oraz nauka kształtują na nasze rozumienie Adama i Ewy?
Pogląd tradycyjny: de novo
Według powszechnego, tradycyjnego poglądu, Adam i Ewa zostali stworzeni de novo – Bóg stworzył ich od razu jako w pełni ukształtowane istoty ludzkie (Homo sapiens), mniej więcej od 6 000 do 10 000 lat temu. Nadał im szybko w pełni rozwiniętą postać ludzi, bez biologicznych przodków. Według tego tradycyjnego poglądu de novo Adam i Ewa są „wyłącznymi protoplastami”: byli dwojgiem pierwszych ludzi, od których wywodzą się wszyscy inni. Opowieść z Księgi Rodzaju jest traktowana jako świadectwo prawdziwych zdarzeń, podobne do relacji współczesnego dziennikarza.
Jednak pewne cechy biblijnego tekstu sugerują istnienie innych warstw znaczeniowych, których nie uwzględniono w tym tradycyjnym podejściu. Czwarty rozdział Księgi Rodzaju odnosi się do innych ludzi (mieszkańców miast, żony Kaina), którzy najwyraźniej nie byli potomkami Adama i Ewy. Z kolei niektóre fragmenty rozdziałów 2 i 3 Księgi Rodzaju wskazują, że tekst ten – przynajmniej na pewnym poziomie – opisuje Adama i Ewę jako postacie archetypowe, ukazujące prawdę o nas wszystkich.
Jednak pewne cechy biblijnego tekstu sugerują istnienie innych warstw znaczeniowych, których nie uwzględniono w tym tradycyjnym podejściu. Czwarty rozdział Księgi Rodzaju odnosi się do innych ludzi (mieszkańców miast, żony Kaina), którzy najwyraźniej nie byli potomkami Adama i Ewy. Z kolei niektóre fragmenty rozdziałów 2 i 3 Księgi Rodzaju wskazują, że tekst ten – przynajmniej na pewnym poziomie – opisuje Adama i Ewę jako postacie archetypowe, ukazujące prawdę o nas wszystkich.
Gdy możliwe są różne interpretacje Pisma Świętego, pomocne może być uwzględnienie przez Kościół tego, co Bóg objawił nam w świecie naturalnym, ponieważ właściwa interpretacja Pisma Świętego nigdy nie będzie sprzeczna z wnioskami, do jakich dojdziemy analizując Boże stworzenie.
W BioLogos uznajemy dowody naukowe wskazujące, że Homo sapiens ewoluował, pojawiając się około 200 000 lat temu i posiadając wspólnych przodków ze wszelkimi innymi formami życia na Ziemi. Ponadto, coraz bardziej prawdopodobne wydaje się to, że różnorodność genetyczna obserwowana wśród dzisiejszych ludzi nie może pochodzić od dwóch osobników Homo sapiens, ale raczej od wielotysięcznej populacji. |
Tradycyjne interpretacje Pisma Świętego nie powinny być lekceważone, jednak ignorowanie lub odrzucanie wyników badań naukowych, tylko dlatego że nie są one zgodne z tradycyjną interpretacją, jest nieodpowiedzialne.
Inne możliwości rozumienia Adama i Ewy
Osoby, które pragną zachować wierność Pismu, a jednocześnie poważnie traktować naukę, mają szereg opcji do wyboru.
Niektórzy przywódcy chrześcijańscy (należał do nich Billy Graham) są otwarci na modele uznające ewolucję, a jednocześnie postrzegające Adama i Ewę jako rzeczywiste postacie historyczne. Jednym z takich modeli jest stanowisko proponowane przez teologa Henriego Blochera i innych. Zakłada ono, że około 200 000 lat temu w Afryce Bóg nawiązał szczególną relację z parą, która była wczesną, historyczną reprezentacją całej ludzkości. Księga Rodzaju opowiada o tym historycznym wydarzeniu, w sposób zrozumiały dla kultury Hebrajczyków żyjących na starożytnym Bliskim Wschodzie.
Inne podejście zakłada, że Adam i Ewa są postaciami ze stosunkowo niedawnej historii, żyjącymi być może 6000 lat temu na starożytnym Bliskim Wschodzie, a nie w Afryce. W tym czasie gatunek Homo sapiens zdążył już rozprzestrzenić się po całej Ziemi. Bóg wówczas objawił się w szczególny sposób parze rolników, których znamy jako Adama i Ewę. Mógł ich wybrać jako duchowych przedstawicieli całej ludzkości. Nauka genealogiczna sugeruje, że para żyjąca w tym czasie i miejscu może być częścią drzewa genealogicznego wszystkich obecnie żyjących ludzi.
Niektórzy przywódcy chrześcijańscy (należał do nich Billy Graham) są otwarci na modele uznające ewolucję, a jednocześnie postrzegające Adama i Ewę jako rzeczywiste postacie historyczne. Jednym z takich modeli jest stanowisko proponowane przez teologa Henriego Blochera i innych. Zakłada ono, że około 200 000 lat temu w Afryce Bóg nawiązał szczególną relację z parą, która była wczesną, historyczną reprezentacją całej ludzkości. Księga Rodzaju opowiada o tym historycznym wydarzeniu, w sposób zrozumiały dla kultury Hebrajczyków żyjących na starożytnym Bliskim Wschodzie.
Inne podejście zakłada, że Adam i Ewa są postaciami ze stosunkowo niedawnej historii, żyjącymi być może 6000 lat temu na starożytnym Bliskim Wschodzie, a nie w Afryce. W tym czasie gatunek Homo sapiens zdążył już rozprzestrzenić się po całej Ziemi. Bóg wówczas objawił się w szczególny sposób parze rolników, których znamy jako Adama i Ewę. Mógł ich wybrać jako duchowych przedstawicieli całej ludzkości. Nauka genealogiczna sugeruje, że para żyjąca w tym czasie i miejscu może być częścią drzewa genealogicznego wszystkich obecnie żyjących ludzi.
Inni chrześcijanie, tacy jak Alister McGrath i C.S. Lewis, zaproponowali modele niehistoryczne. Choć w modelach tych Adam i Ewa nie są postaciami historycznymi, w takim sensie, w jakim dziś używamy słowa „historyczny”, opowieść z Księgi Rodzaju przekazuje ważne i natchnione prawdy teologiczne dotyczące Boga i ludzkości. Według jednego z poglądów, pierwsze rozdziały Księgi Rodzaju są opowieściami o charakterze symbolicznym, typowymi dla literatury starożytnego Bliskiego Wschodu. Według innego, początek tej Księgi stanowi zwięzły literacki obraz długiego procesu historycznego.
Istnieją zatem liczne poglądy, w tym zarysowane powyżej, które są zgodne zarówno z rzetelną interpretacją Biblii, jak i aktualnymi dowodami naukowymi. Oczywiście, konieczna jest dalsza teologiczna praca nad tym zagadnieniem oraz nad innymi ważnymi doktrynami, takimi jak grzech pierworodny. BioLogos aktywnie wspiera dialog i nauczanie dotyczące tej kwestii. Choć chrześcijanie mogą spierać się o to, jak i kiedy Bóg stworzył pierwszych ludzi, wszyscy zgadzamy się, że Bóg stworzył ludzkość na swój obraz, że wszyscy ludzie zgrzeszyli, a zbawienie jest dostępne tylko w Chrystusie.
© BioLogos Foundation | Wersja artykułu: 18 luty 2020
Istnieją zatem liczne poglądy, w tym zarysowane powyżej, które są zgodne zarówno z rzetelną interpretacją Biblii, jak i aktualnymi dowodami naukowymi. Oczywiście, konieczna jest dalsza teologiczna praca nad tym zagadnieniem oraz nad innymi ważnymi doktrynami, takimi jak grzech pierworodny. BioLogos aktywnie wspiera dialog i nauczanie dotyczące tej kwestii. Choć chrześcijanie mogą spierać się o to, jak i kiedy Bóg stworzył pierwszych ludzi, wszyscy zgadzamy się, że Bóg stworzył ludzkość na swój obraz, że wszyscy ludzie zgrzeszyli, a zbawienie jest dostępne tylko w Chrystusie.
© BioLogos Foundation | Wersja artykułu: 18 luty 2020